18 jaar, wat moet je regelen?

Je wordt binnenkort 18 jaar. Een leeftijd waarop er veel verandert. Je krijgt nieuwe rechten en plichten. Ook ben je voor de wet volwassen én financieel verantwoordelijk. Wat komt daarbij kijken? En wat moet je allemaal regelen? Volg de checks in dit artikel voor een kickstart van je volwassen leven.

Nieuwe rechten nu je 18 jaar bent

Als meerderjarige heb je allerlei nieuwe rechten. Je hebt bijvoorbeeld stemrecht en mag dus stemmen bij de verkiezingen. Je mag zelfstandig een woning huren of kopen. En met een rijbewijs mag je zelfstandig (dus zonder begeleiderspas) de weg op met een auto.

Op financieel gebied verandert er veel. Het is handig om een aantal zaken snel te regelen. Zo voorkom je ongewenste verrassingen of dat je inkomsten misloopt. In dit artikel helpen we je daarmee.

Financieel verantwoordelijk

Vanaf 18 jaar ben je financieel verantwoordelijk. Je kunt dan zonder toestemming van je ouders altijd financiële beslissingen nemen. Bijvoorbeeld zelfstandig contracten en abonnementen afsluiten. Of een lening aangaan voor een dure aankoop. Je vader of moeder kan die beslissingen niet terugdraaien.

Financieel onafhankelijk

Toch ben je pas vanaf 21 jaar financieel onafhankelijk. Je ouders hebben tot die tijd een onderhoudsplicht. Ze zijn verplicht je financieel te ondersteunen in de kosten voor studie en levensonderhoud. Denk aan kleren, eten, opleiding, medische hulp en een dak boven je hoofd. Bespreek met je ouders hoeveel ze hieraan willen en kunnen bijdragen.

Wat moet je regelen als je 18 wordt?

Naast nieuwe afspraken met je ouders is het verstandig om enkele dingen te regelen. Dit zijn de belangrijkste zaken:

DigiD aanvragen (als je die nog niet hebt)

Je hebt een DigiD nodig om in te loggen op websites van de overheid. Denk aan:

• studiefinanciering aanvragen of de tegemoetkoming scholieren
• een verplichte zorgverzekering afsluiten
• je keuze in het Donorregister doorgeven
• de jaarlijkse belastingaangifte
• toeslagen aanvragen bij de Belastingdienst

Dus, laat geen geld liggen en vraag direct je DigiD aan.

Eigen zorgverzekering afsluiten

Vanaf 18 jaar val je niet meer automatisch onder de zorgverzekering van je ouders. Je moet dus zelf een eigen zorgverzekering afsluiten. Overweeg ook gerust een andere zorgverzekeraar. Check daarbij goed wat de basisverzekering dekt en natuurlijk wat de premie is. Dat is een onderzoekje waard, want door te switchen van verzekeraar kun je besparen. Een zorgvergelijker kan je hierbij helpen.

Zorgtoeslag aanvragen

Vanaf je 18e kun je zorgtoeslag aanvragen. Of je zorgtoeslag krijgt, hangt af van de hoogte van je inkomen. Handig weetje: je kunt ook zorgtoeslag krijgen als je ouders je zorgverzekering betalen. Je regelt het via de Belastingdienst.

Andere verzekeringen regelen

Kijk naast een eigen zorgverzekering ook naar andere verzekeringen. Hebben je ouders een doorlopende reisverzekering? Check of je daarop nog bent verzekerd. Zo niet, sluit dan zelf een reisverzekering af voor je stedentrips. Ook een inboedelverzekering is belangrijk als je op kamers gaat. Een aansprakelijkheidsverzekering loopt vaak nog via je ouders als je voor studie uitwonend bent en niet ouder dan 27 jaar.

Tegemoetkoming scholieren aanvragen

Word je 18 jaar en zit je op de middelbare school? Dan kun je een tegemoetkoming scholieren aanvragen voor je schoolkosten. Dit vervangt de kinderbijslag en eventueel het kindgebonden budget dat je ouders kregen. Je vraagt deze tegemoetkoming aan bij de Dienst Uitvoering Onderwijs (DUO). Ook hier heb je een DigiD voor nodig.

Studiefinanciering aanvragen

Volg je een opleiding aan het mbo? Dan kon je alleen nog het studentenreisproduct aanvragen. Nu je 18 jaar bent, heb je vanaf het kwartaal na je verjaardag ook recht op studiefinanciering. Studenten aan het hbo of universiteit hadden hier al recht op vanaf de start van de opleiding.

Studiefinanciering bestaat uit verschillende onderdelen: de basisbeurs, aanvullende beurs, een lening en studentenreisproduct. Wat je krijgt, hangt van je situatie af, bijvoorbeeld de opleiding die je volgt en het inkomen van je ouders. Je bepaalt zelf welke onderdelen je aanvraagt. De basisbeurs geldt nu nog alleen voor het mbo. In het studiejaar 2023-2024 wil de regering de basisbeurs opnieuw invoeren voor alle studenten.

Studeer je of ga je studeren? Vraag dan zo snel mogelijk studiefinanciering aan. Doe dit liefst minstens acht weken voor je studie begint. Dan weet je zeker dat je niks misloopt. Vraag om diezelfde reden ook altijd de aanvullende beurs aan. DUO berekent dan jaarlijks of je daarvoor in aanmerking komt.

Huurtoeslag aanvragen

Heb je een eigen (sociale) huurwoning? Dan kun je vanaf je 18e huurtoeslag krijgen. Daar gelden best wat regels voor. Zo mag je niet te veel verdienen. Ook mag je huur niet hoger zijn dan € 452,20 (voor 18 tot 23-jarigen in 2023). Met een proefberekening check je hoeveel je kunt krijgen.

Kinderalimentatie rechtstreeks ontvangen

Heb je gescheiden ouders? En betaalt de één kinderalimentatie aan de ander? Zodra je 18 jaar bent, heb jij recht op dat bedrag. Je ouder moet dat bedrag dan maandelijks naar je overmaken. Heb je een baan? Maak dan met je ouders afspraken over hoeveel ze meebetalen aan je studie en levensonderhoud. De kinderalimentatie stopt uiterlijk als je 21 wordt.

Zorg tot slot voor een overzichtelijke administratie

Overzicht in je financiën geeft je grip, vertrouwen en vooral rust. Dat is prettig voor jezelf en ook nodig voor je jaarlijkse belastingaangifte. Breng daarom je inkomsten en uitgaven in kaart. Dan weet je precies wat er binnenkomt en hoeveel eruit gaat. Ook zie je hoeveel je overhoudt voor leuke dingen, of om te sparen of beleggen. Grip op je financiën krijg je bijvoorbeeld met de Nibud-maandbegroting in Excel. Een kwestie van downloaden en invullen maar.

Weet hoeveel je uitgeeft

Geen idee waar je geld elke maand blijft? Vaak geeft de app van je bank inzicht waar je je geld zoal aan uitgeeft. Zo weet je bijvoorbeeld wat die koffie to go je op maandbasis kost. Sommige apps helpen je zelfs te besparen. Bijvoorbeeld door een vast budget in te stellen voor eten en drinken onderweg. Mooi, die caffè latte kun je nu gerust nemen.