Intrinsieke motivatie op de werkvloer vergroten in 7 stappen

Stel je voor: je werknemers komen elke dag met plezier naar het werk. Geen bonussen of targets nodig – ze zijn uit zichzelf gemotiveerd. Dat zorgt voor een fijne sfeer, betere resultaten en minimaal verloop. Maar hoe zorg je dat je werknemers gemotiveerd zijn? Met deze 7 stappen vergroot je de intrinsieke motivatie op de werkvloer.

Wat is intrinsieke motivatie?

Intrinsieke motivatie draait erom dat je werknemers handelen vanuit hun innerlijke drijfveren. Ze doen iets omdat de activiteit zelf plezier of voldoening geeft. Dan zijn ze intrinsiek gemotiveerd. Intrinsieke motivatie komt dus van binnenuit.

Zijn je werknemers meer bezig met wat ze voor hun inspanningen terugkrijgen, zoals een bonus? Of willen ze ‘straf’ voorkomen, zoals een slechte beoordeling? Dan zijn ze extrinsiek gemotiveerd: een prikkel van buitenaf drijft hen.

Intrinsieke motivatie ontstaat als werknemers zelf hun keuzes kunnen maken (autonomie). En als ze het gevoel hebben dat ze iets goed kennen of beheersen (competentie). Ook helpt het als ze zich verbonden voelen met elkaar en een gezamenlijk doel nastreven (verbondenheid).

Werknemers die zich verbonden voelen, presteren beter en blijven langer.

Waarom is intrinsieke motivatie belangrijk voor je bedrijf?

Intrinsiek gemotiveerde werknemers zijn creatiever en tonen meer doorzettingsvermogen. Ze ervaren meer werkgeluk en zijn vitaler. Intrinsiek gemotiveerde werknemers presteren dan ook beter en voelen zich meer betrokken.

Dat is goed voor je bedrijf. Want het leidt tot minder ziekteverzuim, een lager verloop, een hogere duurzame inzetbaarheid en betere bedrijfsprestaties.

Klinkt dat aantrekkelijk? Met deze zeven stappen vergroot je de intrinsieke motivatie op de werkvloer.

Stap 1: herken intrinsieke en extrinsieke motivatie

Wil je de intrinsieke motivatie op de werkvloer vergroten? Check eerst hoe het zit bij jouw werknemers. Zie je signalen van intrinsieke motivatie, of vooral van extrinsieke motivatie?

Gedragskenmerken van intrinsiek gemotiveerde werknemers

Een van binnenuit gemotiveerd persoon laat gedrag zien als:

• uit enthousiasme een opleiding volgen, zonder dat daar een directe beloning aan gekoppeld is;
• vanuit oprechte interesse veel vragen stellen over een onderwerp;
• zijn of haar best doen, ook als niemand meekijkt;
• veel initiatief nemen.

Doet iemand een taak alleen ‘omdat het moet’? Dat duidt op extrinsieke motivatie. Denk aan een werknemer die een rapport schrijft puur omdat je het hebt gevraagd. Al twijfelt hij aan het nut ervan. En wil iemand vooral negatieve consequenties voorkomen? Ook dat is een signaal dat deze persoon extrinsiek gemotiveerd is.

Natuurlijk vinden intrinsiek gemotiveerde werknemers het net zo fijn om erkenning te krijgen. Maar een externe prikkel is niet hun belangrijkste reden om hun werk (goed) te doen.

Stap 2: speel in op generatieverschillen

Elke generatie heeft z'n eigen drijfveren. Iets om rekening mee te houden als intrinsieke motivatie stimuleren je doel is. Run je bijvoorbeeld een marketingbureau en heb je vooral millennials (1986-2000) in dienst? Zij willen graag leren, zichzelf zijn en eigen keuzes maken. Geef ze dus de ruimte om bijvoorbeeld nieuwe marketingtools uit te proberen. Of een project te kiezen dat hen aanspreekt.

Leid je een bedrijf met vooral werknemers van bijvoorbeeld de Generatie X (1956–1970)? Die zetten kennis, ervaring en verbondenheid meer op één. Versterk hun intrinsieke motivatie met oprechte waardering voor wat ze weten en kunnen. En laat ze hun kennis delen of collega’s begeleiden.

Stap 3: zorg voor een inspirerende visie

Waar werken jullie samen naartoe als team of bedrijf? Waarom doet dat ertoe? Deel je visie en laat werknemers zien hoe ze bijdragen aan het grotere geheel. Dat vergroot hun intrinsieke motivatie.

Maak je visie beeldend

Verpak je visie niet alleen in cijfers en taal, maar ook in beelden en metaforen. Daardoor raken je werknemers emotioneel meer betrokken. Presenteer je ambitie als iets wat je samen najaagt.

Neem de visie van LEGO: ‘To inspire and develop the builders of tomorrow.’ Hiermee laat LEGO zien dat het niet alleen om hun product gaat. Ze willen vooral kinderen helpen om creatief en vindingrijk te worden. Zo’n visie geeft werknemers het gevoel dat hun werk ertoe doet. Om het tastbaar te maken, doen werknemers mee met maatschappelijke projecten op bijvoorbeeld scholen.

Stap 4: stel samen met werknemers duidelijke doelen

Samen met werknemers concrete doelen stellen: ook dat versterkt hun intrinsieke motivatie. Daardoor voelen ze dat ze vooruitgang boeken en competent zijn.

Gebruik motiverende gespreksvoering

Laat je werknemers waar mogelijk hun eigen doelen bedenken voor meer intrinsieke motivatie. Je kunt hen op weg helpen met motiverende gespreksvoering. Stel vragen als: 'Welk doel past bij jouw interesses?' 'Welke mijlpalen onderweg geven je een gevoel van vooruitgang?' En: 'Hoe laten we jouw doel aansluiten op ons grotere gezamenlijke doel?'.

Haalbare doelen

Check wel of de doelen haalbaar zijn. Volgens het Flow-model van Mihaly Csikszentmihalyi moet een uitdaging niet te moeilijk zijn. Anders ontstaat er stress. Is het doel uitdagend én haalbaar? Dan ervaart je werknemer flow, plezier en groei.

Stap 5: geef vertrouwen en stimuleer autonomie

Bewaak je liever de grote lijnen in plaats van dat je aan micromanagement doet? Durf je verantwoordelijkheid te geven aan je werknemers? Heel goed. Zo straal je vertrouwen uit. Dat draagt bij aan de autonomie van je werknemers. Wat weer goed is voor hun intrinsieke motivatie.

Laat werknemers bijvoorbeeld zelf bepalen hoe laat ze op kantoor verschijnen en vertrekken. Zolang ze maar hun uren maken. Of laat ze zelf kiezen hoe ze taken aanpakken.

Tip: verdiep je in transformationeel leiderschap. Dat draait grotendeels om het vergroten van intrinsieke motivatie.

Autonomie geven is maatwerk

Kijk wel hoeveel vrijheid je werknemers verlangen of aankunnen. Want de een heeft graag de touwtjes in handen. De ander wil juist duidelijke instructies en externe prikkels.

Stap 6: help werknemers te groeien in hun vak

Elke dag beter worden in je werk, dat is een prettig gevoel. Het maakt dat je je taken leuker en zinvoller vindt. Daarom: help werknemers om te groeien in hun vak.

Denk aan:

• cursussen, trainingen en workshops voor meer kennis en vaardigheden;
• conferenties, e-learnings en boeken om vakinhoudelijk bij te blijven;
• kennisdeling binnen of tussen teams, bijvoorbeeld met intervisie of peer coaching.

Moedig werknemers hierbij aan hun nieuwsgierigheid te volgen voor meer intrinsieke motivatie.

Medewerkers stimuleren? Focus op proces, niet op resultaat

Maak werknemers ook bewust van hun competenties en geef ze genoeg erkenning. Focus vooral op hun leerproces en inzet. Zeg bijvoorbeeld: 'Ik zie dat je hier hard aan hebt gewerkt en je vaardigheden hebt ontwikkeld.' Zo stimuleer je intrinsieke motivatie het meest. Een compliment als 'goed gelukt' legt het accent meer op het resultaat. Dan prikkel je vooral de extrinsieke motivatie.

Stap 7: investeer in een veilige, positieve bedrijfscultuur

Voor intrinsieke motivatie is het belangrijk dat je werknemers zich durven te uiten. En dat ze zich gezien, aangemoedigd en gewaardeerd voelen. Zo ontstaat er verbondenheid. 

Grote en kleine successen vieren

Kies voor een leiderschapsstijl waarmee je focust op persoonlijke aandacht, sterke relaties en samenwerken. Daar hoort bij dat je bijvoorbeeld positieve taal gebruikt en fouten als leermomenten benoemt. En natuurlijk dat je successen viert, grote én kleine. Dit kan goed met bijvoorbeeld een teamborrel met een kleine awardshow. Of geef persoonlijke kaartjes met complimenten.

Door samen stil te staan bij wat er goed gaat, voelen werknemers zich verbonden. Met elkaar, de (gezamenlijk) gestelde doelen en met het bedrijf.

Plezier maken

Los van wat je samen voor elkaar bokst: maak vooral plezier! Organiseer activiteiten die passen bij jouw bedrijf. Denk aan een workshop sushi maken of een escaperoom. Zolang het maar verbindt. Want dat is goud waard voor de intrinsieke motivatie.